Dit is waarom wij soms voor primal kiezen
Primal? Is dat weer iets nieuws? Net nu je dacht dat je lekker in je paleo-lifestyle zat, komen de PaleoLadies weer met iets anders; primal. Heten we dan voor niks PaleoLadies? Moet de paleo-lifestyle overboord en gaan we iets anders doen?
Nee hoor, we gaan je hieronder exact uitleggen wat het is. Je kunt het zien als een toevoeging aan het paleo voedingspatroon. Wij kunnen je verzekeren, ook jij gaat dit een hele lekkere en vooral gezonde toevoeging vinden. Hebben wij dit dan zelf bedacht? Nee, dit alles is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten en al velen voor ons hebben hier onderzoek naar gedaan.
Natuurlijk weten wij ook dat er veel mensen zijn die paleo eten omdat ze juist voedingsgroepen zoals zuivel of nachtschades niet goed kunnen verwerken of er last van krijgen. Dan is het natuurlijk niet verstandig om deze producten toch toe te voegen.
Anyway, lees deze blog, en beslis en/of probeer wat voor jou werkt.
Wat is primal?
Oke, we gaan het simpel houden. Wij zijn fan van paleo en eten regelmatig een hele tijd 100% paleo. Heerlijk, puur en onbewerkt voedsel, minder suikers, geen ongezonde vetten en lekker veel groenten. Wie wil dat nou niet? Maar soms missen we gewoon ‘iets’. Met dat ‘iets’ bedoelen we in dit geval bijvoorbeeld wat kaas of room als toevoeging in een gerecht. Of een bakje griekse yoghurt in plaats van die dure kokosyoghurt.
Paleo is heerlijk, maar beperkt je soms ook wel omdat het volledige productgroepen schrapt. Daarbij komt ook nog de vraag of het wel zo verstandig is om een volledige productgroep, zoals zuivel, voor altijd in het verdomhoekje te zetten. Zuivel is namelijk toch een belangrijke leverancier van onder andere eiwitten en calcium.
Ook sluit paleo het gebruik van peulvruchten uit in verband met met de fytinezuren die het bevat. Er zijn mensen die dit achterhaald vinden en tegenwoordig denkt de wetenschap hier ook anders over. Primal heeft hetzelfde uitgangspunt als paleo, maar je voegt wat producten toe die er misschien in de oertijd niet waren maar wel gebaseerd zijn op de hedendaagse wetenschap.
Welke producten voegen wij toe aan ons eigen paleo-voedingspatroon
Bij primal eet je naast de gebruikelijke paleo voeding beperkt zuivel. Geen hele glazen melk, sterker nog, de koemelk laten we gewoon nog staan. Nee, met zuivel wordt bedoeld; wat geitenkaas, melkkefir en af en toe wat harde, het liefst rauwmelkse kaas.
Ook Griekse yoghurt, roomboter en ghee kan je weer met mate toevoegen in je dieet.
En de peulvruchten mogen af en toe ook weer meedoen. Als laatst, schrik niet, eten wij ook af en toe een doodnormale Hollandse knolgroente: de aardappel. Natuurlijk bepaal je zelf wat je wel/niet toevoegt en voel aan je lichaam hoe het reageert op deze producten.
Waarom denken wij dat primal een goed alternatief is
Aardappel
Laten we starten met de aardappel: een aardappel, really? die was toch zo slecht voor je en daar word je toch ontzettend dik van? Het klopt dat de witte aardappel hoog in de koolhydraten zit. Ook hebben ze een vrij hoge Glycemische Index (GI) dit betekent dat de koolhydraten in de aardappel snel omgezet worden in glucose. Je lichaam krijgt na het eten van producten met een hoge GI een suikerpiek en daarna de bijbehorende suikerdip. In zo’n suikerdip vraagt je lichaam om meer suiker, met andere woorden, meer eten. En dan het liefst weer eten dat snelle suikers oplevert zodat het lichaam weer een suikerpiek krijgt, en het hele riedeltje weer opnieuw begint. Dit geeft je geen eetrust maar juist onrust, in de zin van dat je de hele tijd weer trek hebt in eten. Dit wil je juist niet en veelvuldig aardappels eten kan een dikmakend zijn.
Het is dus raadzaam om de aardappel altijd met mate te eten en zeker niet in de hoeveelheden die wij vanuit de Hollandse pot gewend zijn. Als Lian een andijviestamppot maakt, doet ze dat op de paleo manier. Een puree van groenten (bijvoorbeeld knolselderij en bloemkool) en dan daarna de andijvie erdoor.De puree blijft vaak dan wat nattig en is minder prettig om te eten. Dit los je op door de primal manier toe te passen. Dezelfde puree, alleen nu voeg je nu 2 aardappelen toe. Door de zetmelen uit de aardappelen wordt de puree vaster. Tevens blijft het laag in de koolhydraten, omdat de rest van de puree uit groenten bestaat. Hopelijk heb je dus niet dat te vroeg gejuicht. Het veelvuldig eten van flink wat aardappelen bij iedere maaltijd, dat is en blijft echt verleden tijd.
Buiten dat de aardappel sommige gerechten gewoon wat prettiger maakt om te eten heeft hij ook nog andere goede eigenschappen. De bovengenoemde glucose is heel bruikbaar voor onze spieren en zelfs makkelijker opneembaar dan fructose wat vooral in fruit te vinden is. Vooral voor intensieve sporters, mensen die niet willen/mogen afvallen en mensen met een actief beroep is glucose een belangrijke bron van energie. Bovendien heeft de aardappel, zoals veel andere knolgroenten, flink wat goede stoffen in zich. Bijvoorbeeld: vitamine C (wist je dat al?), B6, magnesium en flink wat aminozuren. Die laatste zijn de bouwstoffen voor je spieren. Wil je dus fit en krachtig blijven, dan is een aardappeltje op z’n tijd heel oké.
Koude aardappel eten is nog een beter idee, maak er eens een lekkere salade van. Koude aardappelen bevatten heel veel resistent zetmeel en die zijn een bron van voeding voor je darmbacteriën, probiotica noemen we dat. Daar worden je darmen echt heel blij van!
Uhhhh, wel een laatste, wat vervelende mededeling, de aardappel mag alleen gekookt gegeten worden. Frietjes, gebakken aardappel, en chips tellen niet mee en blijven binnen paleo en binnen primal officieel gezien verboden terrein.
Kaas
Buiten dat het leven zonder kaas gewoon een stuk saaier is, bevat kaas heel veel vitamines. Kaas is rijk aan vitamine A, vitamine B12 en mineralen als calcium, fosfor, magnesium en zink. Kaas is met name een belangrijke leverancier van vitamine A, deze vitamine is niet in veel andere primal producten te vinden. Vitamine A wordt vaak kunstmatig toegevoegd aan margarine, maar daar blijven we het liefst ver van weg.
Ook voor kaas geldt: eet het met mate en de voorkeur heeft geitenkaas. Dit is omdat geitenmelk kleinere melkvetbolletjes bevat en zowel geitenmelk als geitenkaas hierdoor beter te verteren zijn.
Peulvruchten
Het paleo voedingspatroon sluit deze eiwitrijke producten volledig uit. Dit heeft de volgende reden, peulvruchten bevatten fytaten, lectines en saponinen. Hieronder lees je in het kort wat deze stoffen inhouden en waarom je het bij paleo uitsluit.
Fytaten: fytaten komen voor in granen en peulvruchten, het zorgt ervoor dat de zaden gaan kiemen. Maar het zorgt er ook voor dat het mineralen aan zich bindt, bijvoorbeeld calcium, magnesium, zink of ijzer. Je lichaam kan deze mineralen dan niet opnemen.
Lectines: deze stoffen beschermen de plant tegen roofdieren. Lectines zijn dus giftige stoffen, insecten sterven als ze van de planten eten die lectines bevatten. Voor de mens kan het op lange termijn schade aan je darmwand veroorzaken. Wat resulteert in een opgeblazen buik, gasvorming, maagpijn, buikkrampen, misselijkheid, diarree enz.
Saponinen: ook wel zeepstoffen genoemd, dit zijn stofjes die zich vastbinden aan de darmwand. Ze zorgen ervoor dat er geen voedingsstoffen via de darmwand opgenomen worden en veroorzaken op den duur een lekkende darmwand.
Oei, als je dit leest denk je, dit eet ik nooit meer! Maar…. het ligt iets genuanceerder. De laatste inzichten laten zien dat de gevolgen die hierboven beschreven zijn alleen optreden als je deze stoffen in grote hoeveelheden eet. En wij vinden de voordelen van peulvruchten groter dan de nadelen.
Onze darmflora is namelijk prima in staat om fytaten en saponinen af te breken, mits je ze in kleine hoeveelheden eet. Door de peulvruchten van tevoren te weken breek je een groot gedeelte van de fytaten af. Ook lectines verdwijnen bijna helemaal als je de peulvruchten kookt. Ooit weleens een rauwe bruine boon gegeten? Vast niet. Het lectine-verhaal gaat dus eigenlijk helemaal niet op. Maar zoals vaak het geval is, zijn er altijd uitzonderingen. De pinda bijvoorbeeld; dat is ook een peulvrucht. Geen noot zoals veel mensen denken. Die kook je niet en blijft dus lectines bevatten. Deze peulvrucht kun je dus beter niet te vaak eten.
Een uitzondering is soja (bonen). Soja bevat fyto-oestrogenen, deze stoffen schoppen je hormoonsysteem in de war. Daarnaast worden soja producten vaak veelvuldig bewerkt en zitten vol E-nummers. Vermijd altijd alles waar soja in zit!
We begonnen dit hoofdstuk met dat we van peulvruchten houden. Waarom is dat dan? Allereerst eten wij graag minimaal 1 keer per week vegetarisch. Anders dan mensen denken is paleo geen vleesdieet. Wij vinden het belangrijk om duurzaam met de aarde om te gaan en willen om die reden niet teveel vlees consumeren. Wij houden van dieren en zijn tegen dierenleed. Wij kiezen dus zo veel mogelijk voor natuurvlees van dieren die een goed leven hebben gehad en geen preventieve antibiotica of groeihormonen in zich hebben. Hier betaal je voor en iedere dag grote hoeveelheden vlees eten wordt dan een duur grapje.
Peulvruchten zijn de beste bron van plantaardige eiwitten en een prima vleesvervanger. Ze verlagen je LDL cholesterol en zitten boordevol vitamine B1, B6, B11 en ijzer.
Vandaar dat wij peulvruchten graag verwelkomen in ons voedingspatroon.
Ode aan kefir
Er zijn 2 soorten kefir; waterkefir en melkkefir.
Kefir is een gefermenteerde drank. Aan water of melk worden kefirkorrels toegevoegd. Voor waterkefir en melkkefir is er ieder een eigen korrel. Deze korrels bestaan uit bacterieculturen en zorgen ervoor dat het water (met toegevoegde suiker) of de melk gaat fermenteren. Fermentatie is eigenlijk een soort rottingsproces. Met voedsel wordt dit ook gedaan, denk aan zuurkool of yoghurt.
De melk of het water vermeng je met de korrels en laat je een dag in een afgesloten pot staan. De bacteriën gaan aan het werk en veranderen de drank. De melk krijgt een zurige, frisse, licht tintelende smaak. Je filtert de korrels eruit en doet er een nieuwe batch melk bij. Het overblijfsel is melkkefir. Hetzelfde doe je met de waterkefirkorrels, nadat de bacteriën in de korrels hun werk hebben gedaan, blijft er een tintelende licht alcoholische drank over.
Deze drankjes zitten vol met probiotica. Je drinkt het, de goede bacteriën komen in je darmen terecht en blijven daar zitten. Direct gaan ze aan het werk, ze zorgen ervoor dat ons voedzame primal voedsel omzetten in allerlei nuttige stofjes. Heerlijk voor je lichaam. En hoe meer van die probiotica in je darmen, hoe beter het daar allemaal werkt. Je krijgt een perfecte spijsvertering. Een groot gedeelte van je immuunsysteem zit in je darmen. Dus als het allemaal goed werkt daar dan is je weerstand op en top.
Het enige wat jij hoeft te doen is af en toe zo’n heerlijke frisse yoghurtdrank te drinken bij het ontbijt bijvoorbeeld (melkkefir) of een tintelende zoete frisdrank (waterkefir) bij de lunch. En, oké, je moet het wel zelf maken, want de melkkefir die je in de supermarkt vindt kan je snel voorbij lopen aangezien die nauwelijks iets van al dat goede bevat.
